Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk madeni paraları Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından basıldı. 10 kuruş, 5 kuruş, 20 kuruş ve 100 para şeklinde olan bu paralar, 1939 yılına kadar tedavülde kaldı. Tasarımlarında başak kabartması ve Osmanlıca harflerle Türkiye Cumhuriyeti yazısı bulunan Mesrur İzzet Bey'in tasarımları kullanıldı. Bronz alaşımdan yapılan 100 paralardan 1924-1939 döneminde 19 milyon adet basıldı. 10 kuruşlardan ise 11 milyon adet üretildi. Harf devrimi sonrası Türk alfabesinin kullanıldığı paralara, Türkiye Cumhuriyeti yazısı veya Mustafa Kemal Atatürk silueti eklendi. 1934'te 100 kuruş ve 1 lira, 1935'te 1 kuruş, 5 kuruş, 10 kuruş, 25 kuruş ve 50 kuruş basıldı. En küçük madeni para olan 10 para ise 1940 yılından itibaren basılmaya başlandı.
Yıllar geçtikçe değerleri büyüyen bozuk paralardan 5 liranın 1974'te, 10 liranın 1981'de, 20 lira, 50 lira, 100 liranın 1984'te, 25 liranın 1985'te ve 500 liranın 1989'da basımı gerçekleştirildi. 1990'lı yıllarda ise 2 bin 500 lira, 5 bin lira, 10 bin lira, 25 bin lira, 50 bin lira ve 100 bin lira tedavüle girdi. Bugün 50 kuruştan 5 liraya kadar olan paralar iki metalli, 1 kuruş, 5 kuruş, 10 kuruşlar ve 25 kuruşlar ise tek metal olarak üretilmeye başlandı.
Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü, üretimin Merkez Bankası'nın ihtiyaçları doğrultusunda Hazine ve Maliye Bakanlığının talimatıyla gerçekleştirdiği üretimlerde 3 aşamalı kontrol süreci uyguluyor. Günlük ortalama 2,5 milyar adet üretim kapasitesine sahip olan Darphane, 10 üretim hattına sahiptir. Cumhuriyet'in 100. yılı anısına 100 milyon adet 5 lira basıldı ve piyasaya sürüldü. Kağıt para kullanımı azalırken, madeni paraların adetlerinde bir azalma olmadığı gözlemlendi. Metal paraların döngüsü yaklaşık 25 yıl sürer ve Türk toplumunda bozuk paraların özel bir yeri vardır.
Gönder